ในยุค New Normal ที่ทำให้หลายคนทำงานอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งวันโดยไม่ได้เปลี่ยนอิริยาบถ ต้องอยู่ที่มุมทำงานที่เดียวเป็นเวลานาน ปัญหาหนึ่งที่อาจเกิดขึ้นได้คือ โรคเส้นเลือดขอดที่ขา ซึ่งไม่ได้ส่งผลกับจิตใจในเรื่องความสวยความงามเท่านั้น แต่ยังกระทบต่อร่างกายในส่วนอื่น ๆ ด้วย ไม่ว่าจะเป็นอาการปวดที่ขาหรือเท้า ไปจนถึงการเกิดภาวะข้อเท้าบวม เป็นต้น เราจึงควรหาทางรักษาให้หาย ก่อนที่ทำให้เกิดอาการอักเสบหรือบางคนอาจเป็นมากจนถึงขั้นทำให้เส้นเลือดแตกได้
รู้จักโรคเส้นเลือดขอด
เส้นเลือดขอด คือการคั่งของเลือดในเส้นเลือด โดยเกิดจากการเสื่อมประสิทธิภาพของเส้นเลือดและขั้วเปิดปิด (Valve) ในเส้นเลือด ส่งผลให้หลอดเลือดยืด ขยายตัว โป่งพอง และขดไปมา ซึ่งจะเกิดขึ้นในหลอดเลือดดำที่มีหน้าที่ลำเลียงเลือดที่มีออกซิเจนต่ำกลับเข้าสู่หัวใจ โดยส่วนใหญ่แล้วมักจะเกิดขึ้นบริเวณขา เพราะเป็นส่วนของร่างกายที่ได้รับแรงกดทับจากการยืนหรือนั่งเป็นเวลานาน ทำให้เกิดแรงดันในเส้นเลือดดำ จนทำให้เกิดการคั่งของเลือดในที่สุด
โรคเส้นเลือดขอดที่ขาแบ่งออกเป็น 2 ประเภทตามขนาดของเส้นเลือด ถ้าเกิดในเส้นเลือดฝอยขนาดเล็กมาก เส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 5 มิลลิเมตร เราจะเรียกว่า Spider Veins เพราะมีลักษณะเป็นแพแบบเส้นใยแมงมุม มีสีม่วงหรือสีแดง ส่วนอีกประเภทจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางอยู่ระหว่าง 1- 3 มิลลิเมตร เรียกว่า เส้นเลือดโป่ง หรือ Varicose Veins เกิดเส้นเลือดพอง และขดเป็นหยัก เพราะผนังเส้นเลือดบาง มักมีสีเขียวผสมม่วง
ปัจจัยในการเกิดโรคเส้นเลือดขอดที่ขา
- อายุ เพราะอายุมากขึ้น ขั้วเปิดปิดในเส้นเลือดเสื่อมสภาพ ความยืดหยุ่นของลดลง ทำให้โอกาสเกิดโรคยิ่งสูงขึ้น
- เพศ เพศหญิงมีโอกาสเกิดโรคนี้สูงกว่าเพศชาย เพราะฮอร์โมนเพศหญิงส่งผลให้ความยืดหยุ่นของเส้นเลือดดำลดลง
- หญิงตั้งครรภ์ มีปริมาณเลือดที่เพิ่มขึ้น ส่งผลให้หลอดเลือดตึง ซึ่งนำไปสู่การคั่งของเลือดในเส้นเลือดได้
- น้ำหนัก ผู้ที่มีน้ำหนักมากเกินไปจะทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี เพราะมีแรงกดทับจากน้ำหนักตัว ทำให้มีโอกาสเป็นเส้นเลือดขอดที่ขามากกว่าคนทั่วไป
- พันธุกรรม หากมีคนในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคนี้ ก็มีโอกาสเกิดมากขึ้น
- อาชีพ อาชีพที่ต้องยืนนาน ๆ หรือนั่งนาน ๆ ทั้งวัน ทำให้ร่างกายส่วนล่างรับน้ำหนักร่างกายเป็นเวลานาน เช่น ช่างตัดผม พ่อครัวแม่ครัว พนังงานออฟฟิศ เป็นต้น
- ขาดการออกกำลังกาย ทำให้กล้ามเนื้อขาที่เป็นปัจจัยสำคัญในการช่วยพยุงหลอดเลือดดำที่ขาเสื่อมประสิทธิภาพ ส่งผลให้การไหลเวียนเลือดที่ขาไม่ดีเท่าที่ควร
วิธีการรักษาโรคเส้นเลือดขอดที่ขา
- การรักษาเส้นเลือดขอดแบบไม่ต้องผ่าตัด (Conservative treatment) เหมาะกับคนที่มีอาการไม่มาก แค่ใส่ถุงน่องทางการแพทย์ระหว่างวันและยกเท้าให้สูงขึ้นเวลานอน
- การฉีดยาเข้าเส้นเลือดดำที่ขอด (Sclerotherapy) คือการฉีดยาที่ทำลายผนังหลอดเลือดจนผนังหลอดเลือดติดกันและทำให้เส้นเลือดตีบตันไปในที่สุด
- การผ่าตัดเอาเส้นเลือดขอดออก (Varicose vein stripping) เป็นการผ่าตัดที่แพทย์จะนำตัดช่วงเส้นเลือดที่ขอดออกไปทั้งช่วง เพื่อป้องกันไม่ให้เลือดกลับมาคั่งในบริเวณนั้นอีกครั้ง
- การรักษาเส้นเลือดขอดด้วยเลเซอร์ เป็นการยิงเลเซอร์เข้าไปสลายผนังเส้นเลือดให้หายไป เป็นวิธีการที่นิยมมากในปัจจุบันเพราะไม่ทำให้เกิดแผลและรอยแผลเป็น
- การรักษาเส้นเลือดขอดโดยใช้คลื่นความถี่วิทยุ (Radiofrequency ablation, RFA) เป็นการใช้ความร้อนทำลายเส้นใยที่เป็นโครงสร้างสำคัญของผนังเส้นเลือดดำ ซึ่งก็คือคอลลาเจน เส้นเลือดจะค่อย ๆ ยุบตัวลงจนฝ่อไปในที่สุด
- การรับประทานยาบรรเทาอาการเส้นเลือดขอด ใช้ในกรณีที่เกิดขึ้นกับเส้นเลือดขนาดเล็ก โดยตัวยาจะช่วยยังยั้งอาการอักเสบของหลอดเลือด ทำให้ลิ้นในหลอดเสือดกลับมาทำงานได้ตามปกติ
- การใช้สมุนไพรในการรักษา ซึ่งสมุนไพรเหล่านี้จะเป็นกลุ่มที่ช่วยในเรื่องการไหลเวียนของเลือด และทำให้ผนังหลอดเลือดมีความแข็งแรงและยืดหยุ่น
โดยการรักษาเส้นเลือดขอดในแต่ละวิธีมีความเหมาะสมแตกต่างกันไปในผู้ป่วยแต่ละคน ขึ้นอยู่กับข้อจำกัดและปัจจัยต่าง ๆ ซึ่งผู้ป่วยต้องเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์หลอดเลือด แผนกศัลยกรรม เพื่อรับการรักษาให้หายจากโรคอย่างถูกวิธี